Giriş: Tek Bir Borsa, Tüm Dünya
Geleneksel portföy çeşitlendirme yaklaşımları, uzun yıllar boyunca “ülke riski” ile yatırımcıyı korkutmuştur. Ancak 21. yüzyılın ikinci çeyreğine girerken, küresel sermaye akımları artık New York’tan Nairobi’ye, Mumbai’den Sao Paulo’ya kadar uzanan bir yatırım evrenini içinde barındırıyor. Bu geniş yatırım haritasının en erişilebilir aracı ise kuşkusuz ülke ETF’leri (Exchange-Traded Funds) oldu.
ABD piyasalarında işlem gören ülke ETF’leri, bireysel yatırımcıya gelişmiş ve gelişmekte olan ülke ekonomilerine tek bir tuşla erişim sağlıyor. Ancak bu kolaylık, derin bir analiz ihtiyacını ortadan kaldırmıyor. Çünkü her ülkenin riskleri, büyüme potansiyeli ve politik kırılganlıkları farklı dinamiklere sahip.
Bu yazıda, özellikle gelişmekte olan 5 ülke ETF’ini mercek altına alacağız. Ayrıca negatif görünüm sergileyen 3 ülke ETF’ini de analiz edeceğiz. Her ETF’in altına; makroekonomik göstergeler, politik istikrar, yapısal reformlar, demografik eğilimler ve küresel risk iştahı gibi unsurlara göre detaylı değerlendirmeler ekleyeceğiz.
Kapsam ve Akış
Gelişmekte Olan 5 Ülke ETF’i:
- $INDA (India ETF)
- $EWZ (Brazil ETF)
- $EWT (Taiwan ETF)
- $THD (Thailand ETF)
- $FM (Frontier Markets ETF – temsili kullanımda Vietnam, Kenya, Arjantin ağırlıklı)
Negatif Görünümlü 3 Ülke ETF’i:
- $EZA (South Africa ETF – jeopolitik ve iç borç sorunu)
- $RSX (Russia ETF – askıya alınmış ama analiz amaçlı incelenecek)
- $TUR (Turkey ETF – yapısal sorunlar nedeniyle baskılanma riski)
1. INDA – iShares MSCI India ETF
ETF Hakkında Genel Bilgi
- Yönetilen Varlık (AUM): ~6.8 milyar USD
- Sektörel Ağırlık: Finans (%25), BT (%19), Enerji (%12)
- Bileşenler: HDFC Bank, Reliance Industries, Infosys, ICICI Bank
Makroekonomik Görünüm
Hindistan, 2020’li yıllarda “Asya’nın yeni üretim üssü” olma iddiasıyla güçlü bir yapısal dönüşüm içinde. Çin’in üretimden çekildiği boşluğu doldurma çabası, artan doğrudan yabancı yatırımlar (FDI) ve dijital altyapı yatırımları sayesinde sürdürülebilir büyüme sinyalleri veriyor. IMF’nin 2025 için Hindistan tahmini %6.8 büyüme civarında.
- Nüfus: Dünyanın en kalabalık ülkesi haline geldi (1.43 milyar)
- Demografi: Genç, dinamik işgücü; yaş ortalaması 28
- Enerji: Yenilenebilir kaynaklara yatırım artıyor (Adani Green, ReNew Power gibi firmalar öne çıkıyor)
Politik Riskler ve Zorluklar
- Modi hükümetinin reformcu yapısı, aynı zamanda siyasi kutuplaşma riski barındırıyor.
- Gelir eşitsizliği ve kırsal yoksulluk kronik problem olarak duruyor.
- Hindistan’ın dış politikasında Çin ve Pakistan ile gerilimli denge politikası yatırım iklimini etkileyebilir.
Yatırımcıya Not:
Hindistan, hem demografik hem de yapısal dönüşüm açısından önümüzdeki 10 yılın “en stratejik gelişen pazarı” olabilir. Ancak kısa vadeli dalgalanmalara karşı sabırlı ve uzun vadeli odaklı olmak gerekiyor.
2. EWZ – iShares MSCI Brazil ETF
ETF Hakkında Genel Bilgi
- Yönetilen Varlık (AUM): ~4.5 milyar USD
- Sektörel Ağırlık: Finans (%30), Enerji (%25), Temel Tüketim (%15)
- Bileşenler: Petrobras, Vale S.A., Itau Unibanco, Banco Bradesco
Makroekonomik Görünüm
Brezilya, Latin Amerika’nın en büyük ekonomisi olarak tarım, madencilik ve enerji alanlarında güçlü bir dış ticaret dengesiyle öne çıkıyor. Özellikle demir cevheri ve petrol ihracatında Çin ile yoğun ticari ilişki, EWZ’nin dış talep odaklı performansına yön veriyor.
- Enflasyon (2024): %4.2 (kontrol altına alınmış durumda)
- Faiz Oranı: %10.50 (düşüş trendinde, reel getirisi hâlâ cazip)
- Para Birimi: BRL, son yıllarda oynaklık gösterse de döviz rezervleri artmakta
Yapısal Güçlü Yönler
- Brezilya Merkez Bankası, 2021 sonrası agresif sıkılaşma politikası ile kurumsal bağımsızlık sinyali verdi.
- Gıda ve emtia fiyatları yükseldiğinde EWZ’nin performansı pozitif etkileniyor.
- BRICS iş birliği ve Çin ile ticaret artışı, Brezilya’yı “dolar dışında alternatif” arayan yatırımcı için stratejik konuma sokuyor.
Kırılganlıklar ve Riskler
- Politik dalgalanma, özellikle Bolsonaro sonrası Lula yönetiminin harcama politikaları üzerinden piyasada belirsizlik yaratıyor.
- Kur riski oldukça yüksek: Brezilya Reali, gelişmekte olan piyasalar arasında en kırılgan paralardan biri olmaya devam ediyor.
- Sosyal refah projelerinin bütçe açığını artırma potansiyeli, özellikle yabancı yatırımcının dikkatini çekiyor.
Yatırımcıya Not:
EWZ, emtia fiyatlarının yükselişinden doğrudan pozitif etkilenen ETF’lerden biri. Ancak Brezilya’nın siyasi iklimi yatırım kararlarını dramatik şekilde etkileyebiliyor. Bu nedenle bu ETF, döngüsel dalgalanmaları seven ve piyasa zamanlamasını aktif yöneten yatırımcılar için daha uygun.
3. EWT – iShares MSCI Taiwan ETF
ETF Hakkında Genel Bilgi
- Yönetilen Varlık (AUM): ~6.3 milyar USD
- Sektörel Ağırlık: Bilgi Teknolojileri (%60), Finans (%15), Endüstriyel Üretim (%10)
- Bileşenler: TSMC (Taiwan Semiconductor), Hon Hai Precision (Foxconn), Cathay Financial Holding
Makroekonomik Görünüm
Tayvan, küresel yarı iletken tedarik zincirinin en kritik halkalarından biri. TSMC’nin tek başına ETF içindeki ağırlığı %40 civarındadır. Bu durum EWT’yi bir ülke ETF’sinden ziyade TSMC ve yarı iletken sektörü odaklı bir teknoloji temalı ETF’ye dönüştürür.
- 2024 Büyüme Tahmini: %3.5 (ihracata dayalı yapıya rağmen dirençli)
- Enflasyon: Düşük ve istikrarlı (%2 altı)
- Cari Fazla: Devam etmekte; özellikle elektronik ihracatı nedeniyle güçlü
Yapısal Güçlü Yönler
- TSMC, yapay zeka ve yüksek performanslı çip pazarında tekel benzeri bir konumda.
- Tayvan hükümeti, dijital altyapıya büyük yatırım yaparken aynı zamanda çevreci üretim odaklı politikaları destekliyor.
- Eğitimli iş gücü ve Ar-Ge harcamaları oldukça yüksek seviyede.
Jeopolitik Riskler ve Zorluklar
- Çin-Tayvan gerilimi, Tayvan ETF’sine dair yatırımcıların en büyük çekincesi.
- ABD-Tayvan ilişkilerinin gelişmesi, olumlu olmakla birlikte Çin ile ticari gerilimleri körükleyebiliyor.
- Doğal afet riski (özellikle deprem) yüksek coğrafi konumda.
Yatırımcıya Not:
EWT, teknoloji yatırımcıları için hem fırsat hem tehdit barındıran bir araç. Yarı iletkenlerin stratejik önemi önümüzdeki yıllarda daha da artacak olsa da, Çin ile yaşanabilecek jeopolitik bir kriz tüm ETF’i dramatik şekilde etkileyebilir. Uzun vadede tutmak isteyen yatırımcı için bu ETF, risk-getiri dengesini iyi yönetmeyi gerektiriyor.
4. THD – iShares MSCI Thailand ETF
ETF Hakkında Genel Bilgi
- Yönetilen Varlık (AUM): ~800 milyon USD
- Sektörel Ağırlık: Finans (%25), Enerji (%15), Tüketim Malları (%13), Turizm/Gayrimenkul (%10)
- Bileşenler: CP All, PTT Pcl, Bangkok Dusit Medical, Airports of Thailand
Makroekonomik Görünüm
Tayland, COVID-19 sonrası toparlanmayı başarıyla sürdüren ülkeler arasında yer alıyor. Turizme dayalı gelirlerini hızlıca geri kazanırken, aynı zamanda otomotiv ve elektronik üretiminde bölgesel merkez olma çabasında. 2025 için beklenen büyüme oranı %3.8 civarında.
- Turizm: 2024’te 30 milyon turistin üzerine çıkıldı
- Sanayi: Japon ve Çinli otomotiv üreticileri için montaj ve dağıtım üssü
- Para Politikası: Tayland Merkez Bankası temkinli ve sıkı duruş sergiliyor
Yapısal Güçlü Yönler
- Bölgesel tedarik zincirlerine entegrasyonu yüksek: Malezya, Vietnam ve Çin ile güçlü bağlara sahip.
- Siyasi istikrar son dönemde artışta, askeri darbeler sonrası yeni anayasal sistemle demokrasi güçleniyor.
- Turizm ve sağlık turizmi potansiyeli çok yüksek; Asya’nın medikal hub’larından biri olarak konumlanmakta.
Zorluklar ve Riskler
- Çin’e olan yüksek ticari bağımlılık, dış talep şoklarına açık hale getiriyor.
- Altyapı projeleri finansman açısından yavaş ilerliyor; kamu borçlanma ihtiyacı artabilir.
- Küresel ısınma kaynaklı sel ve tarımsal zararlar, kırılganlığı artırıyor.
Yatırımcıya Not:
THD, geleneksel gelişmekte olan ülke ETF’lerine göre daha düşük hacimli ve volatilitesi yüksek bir araç. Ancak turizmdeki güçlü toparlanma, sağlık sektörü yatırımları ve sanayi üretiminin çeşitlenmesi bu ETF’i orta vadede cazip kılıyor. Bölgesel bir toparlanma senaryosunda Tayland, Vietnam ve Malezya gibi ülkelerle birlikte pozitif ayrışabilir.
5. FM – iShares MSCI Frontier and Select EM ETF (Vietnam Temsili)
ETF Hakkında Genel Bilgi
- Yönetilen Varlık (AUM): ~600 milyon USD
- Ülke Dağılımı: Vietnam (%29), Kazakistan (%10), Romanya (%9), Kenya (%7), Arjantin (%5)
- Sektör Dağılımı: Finans (%42), Endüstri (%15), İletişim ve Perakende
Makroekonomik Görünüm (Vietnam özelinde)
Vietnam son 10 yılda, düşük maliyetli üretim gücü, eğitimli genç işgücü ve stratejik coğrafi konumuyla Asya’nın “yeni Çin’i” olmaya aday bir ülke haline geldi. 2024-2025 döneminde %6.3 civarında bir büyüme bekleniyor. En büyük avantajlarından biri, ABD ve Çin arasında sıkışmış global üretim zincirlerinde “tarafsız liman” rolü üstlenebilmesi.
- İhracat: Elektronik (özellikle Samsung yatırımları), tekstil ve tarım
- Nüfus: 100 milyon (çoğunluğu genç)
- Yatırım Ortamı: Serbest ticaret bölgeleri, düşük kurumlar vergisi, devlet destekli altyapı projeleri
Güçlü Yanlar
- Ücretler düşük, üretkenlik artışta. Çok uluslu şirketler (Samsung, Intel, Foxconn) üretim hatlarını Vietnam’a kaydırıyor.
- Politik istikrar görece yüksek; Komünist Parti tek hâkim olsa da öngörülebilirlik yüksek.
- 13 serbest ticaret anlaşmasına taraf; ASEAN, CPTPP, RCEP gibi devasa bloklara entegre.
Riskler ve Zorluklar
- Finansal piyasalar hala çok sığ ve manipülasyona açık. Vietnam borsasında likidite sık sık sorun oluyor.
- Döviz kuru üzerinde devlet kontrolü var; serbest dalgalanma olmaması bazı yatırımcıları ürkütüyor.
- Yolsuzluk ve bürokrasi ciddi bir problem. Özellikle kamu projelerinde yavaş ilerleme sıkça yaşanıyor.
Yatırımcıya Not:
FM, spekülatif ama potansiyel olarak yüksek getiri vadeden bir ETF. Ancak dikkat: Siyasi ve ekonomik şoklara açık bir sepet. Vietnam özelinde orta-uzun vadeli düşünülmeli. 2030’lara kadar sürecek üretim kayması, bu ülkeyi “ikinci dalga sanayi devi” yapabilir.
Negatif Görünümlü Ülke ETF’leri: Potansiyel Değil, Problem Taşıyan Piyasalar
Küresel yatırım haritasında her yükselen ülke, sürdürülebilir bir büyüme vadetmiyor. Bazı ülke ETF’leri, sistemik yapısal zayıflıklar, jeopolitik riskler ya da finansal baskılar nedeniyle negatif fiyatlama sürecine girebiliyor. Bu bölümde, yatırımcıların portföy çeşitlendirmesi yaparken temkinli yaklaşması gereken üç ülke ETF’ine odaklanacağız.
Buradaki amaç “korkutmak” değil, risk-farkındalığı oluşturarak daha bilinçli yatırım kararları almanızı sağlamak. Bu ETF’ler bazen kısa vadeli spekülasyon aracı olarak cazip görünebilir; ancak orta-uzun vadede negatif makroekonomik dinamikler nedeniyle portföyde kalıcı yer edinmeleri oldukça tartışmalıdır.
1. RSX – VanEck Russia ETF (İşlem Dışı Durumda)
ETF Hakkında Genel Bilgi (Aktif Olduğu Dönem)
- Yönetilen Varlık (Peak AUM): ~1.5 milyar USD
- Sektörel Ağırlık: Enerji (%40), Finans (%20), Hammadde (%15)
- Başlıca Hisseler (eski): Gazprom, Lukoil, Sberbank, Norilsk Nickel
Neden Negatif?
RSX, 2022 yılında Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrasında ABD ve AB yaptırımlarına maruz kaldı. ETF, içeriğindeki Rus şirketlerinin hisselerinin işlem görememesi nedeniyle önce askıya alındı, ardından delist edildi. Böylece yatırımcılar, ellerindeki fonları tasfiye edemez hale geldi; RSX fiilen “donmuş bir varlık”a dönüştü.
- Yaptırımlar: SWIFT’ten çıkarılma, fon akışına engeller, yabancı yatırımcıya satış yasağı
- Likidite Riski: RSX hisseleri donduruldu, yatırımcılar içeride kaldı
- Şeffaflık: Devlet kontrolündeki şirketlerde mali tablolar erişilemez hale geldi
Makroekonomik Arka Plan
Rusya, enerji ve doğal kaynaklar açısından zengin olsa da ekonomisi yüksek düzeyde merkezileşmiş ve dışa bağımlıdır. Putin yönetimi, Batı ile ilişkileri kopartırken Çin ve Orta Asya’ya yönelse de sermaye piyasalarındaki güven kaybı kalıcı hale gelmiştir. Ruble’nin kontrollü şekilde “kapatılmış döviz”e dönüşmesi de yabancı yatırımcıyı tamamen sistemin dışına itti.
Yatırımcıya Not:
RSX örneği, jeopolitik risklerin bir ETF’i sıfırlayabileceğinin en çarpıcı örneklerinden biridir. Bu vakadan çıkarılacak ders: “yüksek getiri potansiyeli” olan ülke ETF’leri, politik oynaklık taşıyorsa stop-loss seviyesi sadece teknik değil, yasal olabilir.
2. TUR – iShares MSCI Turkey ETF
ETF Hakkında Genel Bilgi
- Sembol: TUR
- Yönetilen Varlık (AUM): ~500 milyon USD
- Sektörel Ağırlık: Finans (%35), Enerji (%20), Sanayi (%15), Tüketim Malları (%12)
- Başlıca Bileşenler: Akbank, Garanti BBVA, Tupras, Ereğli Demir Çelik
Makroekonomik Arka Plan
Türkiye, son yıllarda yüksek enflasyon, dalgalı döviz kuru ve geniş maliye politikalarıyla mücadele ediyor. 2024 sonunda enflasyon %58 civarındayken, Merkez Bankası politika faizi %45’te duruyor. Lira, gelişmekte olan para birgeleri arasında en volatil kurların başında geliyor. Dış borç ve cari açık, finansal kırılganlıkları artıran başlıca unsurlar.
Neden Negatif?
- Kur Riski ve Sermaye Kontrolleri:
- Ani Lira devalüasyonları, portföy değeri üzerinde doğrudan baskı kurar.
- 2022–2023 döneminde uygulanan döviz satış sınırlamaları, yabancı yatırımcı talebini azalttı.
- Yüksek Enflasyon ve Reel Getiri Baskısı:
- Enflasyonun faizden yüksek seyretmesi, reel getiri negatifine yol açıyor.
- Şeffaflık endişeleri ve sık para basma riski, enflasyonla mücadeleyi zayıflatıyor.
- Bütçe Açığı ve Dış Borç Yükü:
- Kamu borç stokunun GSMH’ye oranı yükseliyor; dış finansman ihtiyacı artıyor.
- Özel sektörün döviz cinsi borçları, global reaksiyonlara karşı savunmasız bırakıyor.
Pozitif Potansiyel
- Genç Nüfus ve Dinamik İşgücü: Türkiye’nin yaş ortalaması ~32, iç talebi güçlü tutan bir demografik avantaj sunuyor.
- Stratejik Coğrafi Konum: Avrupa-Asya arasında transit lojistik merkezi; enerji koridoru projeleri (TANAP, TürkAkım) büyüme fırsatı yaratıyor.
- Sektörel Çeşitlilik: İnşaat, otomotiv yan sanayi ve turizm bölgeleri hızlı toparlanma gösteriyor.
Yatırımcıya Not
TUR, yapısal reform beklentilerine dayalı “bekle-gör” pozisyonu almayı gerektirir. Kısa vadeli dalgalanmalara karşı stop-loss stratejileri sıkı tutulmalı; uzun vadede lira stabilizasyonu, politika şeffaflığı ve kurumsal iyileşmeler gerçekleşirse pozitif dönüş potansiyeli mevcut.
3. EZA – iShares MSCI South Africa ETF
ETF Hakkında Genel Bilgi
- Sembol: EZA
- Yönetilen Varlık (AUM): ~300 milyon USD
- Sektörel Ağırlık: Maden ve Hammadde (%30), Finans (%25), Telekomünikasyon (%15), Enerji (%10)
- Başlıca Bileşenler: Naspers, Standard Bank, Sasol, Anglo American
Makroekonomik Arka Plan
Güney Afrika, Afrika kıtasının en gelişmiş altyapısına sahip ülkelerinden biri. Ancak yüksek işsizlik (%32 – youth joblessness %55), büyük gelir eşitsizliği ve sık sık yapılan altyapı tedarik kesintileri (elektrik kesintileri/“loadshed”) büyüme potansiyelini sınırlandırıyor. 2024’teki GSMH büyümesi %1.8 seviyesinde kalırken, kamu borç/GSMH oranı %70’e doğru yaklaşıyor.
Neden Negatif?
- Altyapı Krizi ve Elektrik Kesintileri:
- Eskom’un yetersiz kapasitesi, üretim bantlarını durduruyor.
- Yatırımcılar “kesintiye dayalı operasyon” riskini fiyatlıyor.
- Yüksek Sosyal Gerilim ve İşsizlik:
- Gelir uçurumu, protestolar ve grev riskini artırıyor.
- İstikrarsız iş gücü ortamı, yabancı sermaye akışını olumsuz etkiliyor.
- Borç ve Mali Alan Baskısı:
- Devletin finansman ihtiyacı, kredi notu baskı altında; faiz maliyeti yükseliyor.
- Rand’ın dalgalanması, ETF’in yerel gelirlerini eritiyor.
Pozitif Potansiyel
- Mineral Zenginlik: Altın, platin, krom ve nikel gibi stratejik metallerde dünya lideri. Fiyatlar yükseldiğinde EZA otomatik pozitif etkileniyor.
- Kıta Merkezi Bankacılık Rolü: Güney Afrika, Afrika’nın finansal merkezi; kapsayıcı dijital bankacılık hamleleri uzun vadede büyümeyi destekleyebilir.
- Turizm ve Tarım: Cape Town bölgesi yüksek turist çekiyor; şarap ihracatı gibi niş sektörler global talep alıyor.
Yatırımcıya Not
EZA, Afrika’nın en olgun piyasa dinamiklerini temsil etse de altyapı ve politik riskler nedeniyle “bekle-gör” performansı sergiliyor. Madencilik fiyatlarında güçlü ralli veya Rand’ın değerlenmesi senaryoları, bu ETF’de geçici zirveler yaratabilir; ancak sürdürülebilir getiri için yapısal reformlar şart.
Genel Değerlendirme ve Örnek Portföy Kurguları
Yukarıda incelediğimiz 8 ETF arasında gelişmekte olan ülkelerle pozitif potansiyel taşıyanlar ($INDA, $EWZ, $EWT, $THD, $FM) ve yapısal/jeopolitik sorunlar nedeniyle temkinli yaklaşılması gerekenler ($RSX, $TUR, $EZA) bulunmakta.
Yatırımcı açısından soru şu: Bu ETF’ler portföye nasıl dağıtılmalı?
1. Dengeleyici (Barbell) Portföy Örneği (Uzun Vadeli – 5+ yıl)
| Kategori | ETF | Ağırlık |
|---|---|---|
| Çekirdek (temel büyüme) | INDA, EWT | %40 |
| Döngüsel Potansiyel | EWZ, THD | %25 |
| Spekülatif/Fırsat Odaklı | FM | %10 |
| Riskli, hedge pozisyonlu | TUR, EZA | %15 |
| Likit Denge / Nakit | BIL (1-3M UST ETF vb.) | %10 |
Bu yapı, gelişen Asya’yı temel büyüme motoru olarak görürken, Latin Amerika ve Güneydoğu Asya üzerinden çeşitlendirme yapar. Türkiye ve Güney Afrika ise “değer tuzağı”na dönüşmemesi şartıyla düşük ağırlıkta yer alır.
2. Taktiksel (Kısa-Orta Vadeli) Portföy Örneği (1–2 yıl)
| ETF | Ağırlık | Taktik Neden |
|---|---|---|
| EWT | %35 | Yarı iletken sektörü üzerinden pozisyon |
| EWZ | %25 | Emtia rallisi ve faiz indirimi beklentisi |
| FM | %10 | Çin üretim kaymaları & Vietnam rallisi |
| TUR | %10 | TL’de stabilizasyon & carry trade arayışı |
| EZA | %5 | Madencilik fiyatı temelli kısa vadeli sıçrama |
| Likit Varlık | %15 | Volatiliteye karşı esneklik |
Bu yapı, küresel faiz indirim döngüsüne girişte yükseliş potansiyeli olan ETF’leri öne çıkarır; daha yüksek riskli ETF’ler ise sınırlı ağırlıkla, fırsat bazlı tutulur.
3. Tematik Küresel Portföy (Gelişen Teknoloji Odaklı)
Bu portföy, ülke ETF’lerini tematik olarak teknoloji, üretim zinciri ve yapay zekâ yatırımlarına dolaylı erişim için kullanır:
| Tema | ETF | Gerekçe |
|---|---|---|
| Yarı İletken & AI | EWT | TSMC liderliği |
| Üretim Kayması | FM | Vietnam merkezli üretim akışı |
| Dijitalleşme & Fintech | INDA | Hindistan fintech unicorn patlaması |
| Tüketici Genişlemesi | THD | Orta sınıf büyümesi |
| Hedge | QQQ/XLY/S&P opsiyonları | Küresel düzeltme senaryoları için |
Risk Yönetimi Stratejileri: Portföyü Korumak için 5 Yol
1. Döviz Koruması (Currency Hedging)
Özellikle $TUR, $EWZ ve $EZA gibi yüksek volatil yerel paralara maruz kalan ETF’lerde döviz kurunun portföy performansını eritmemesi için hedged versiyonlar tercih edilebilir veya kur hedge stratejileriyle (FX forward, ETF short pozisyonları gibi) önlem alınabilir.
2. Stop-Loss Seviyeleri Belirlemek
ETF’ler endeks temelli olduğu için “şirket bazlı iflas” riski düşüktür; ancak sistemik kriz durumlarında %30-40 kayıplar görülebilir. Teknik destek seviyelerine göre stop-loss çizgileri dinamik tutulmalıdır (örneğin RSX olayında bu yapılamadığı için yatırımcılar içeride kilitlendi).
3. Tematik Karşı Pozisyonlar (Hedge ETF Kullanımı)
Eğer gelişmekte olan ülke ETF’leri portföyde baskınsa, buna karşılık gelişmiş piyasaları (S&P500, DAX, Nikkei) shortlayan ETF’lerle piyasa riskine karşı koruma sağlanabilir. Örn: $SH (S&P inverse), $PSQ (Nasdaq inverse)
4. Sektörel Korelasyon Analizi
Bazı ETF’ler, aynı anda aynı emtia veya teknoloji trendine maruz kalır. Örneğin, $EWT ve $INDA’nın BT sektörü korelasyonu yüksek olabilir. Portföy çeşitlendirmesinde sadece coğrafi değil, sektör çeşitliliği de gözetilmeli.
5. Jeopolitik Risk Göstergeleri Takibi
TUR, RSX ve EZA gibi ETF’lerde politik gelişmeler portföy değerini doğrudan etkiler. Bu ETF’leri tutarken CDS spread’leri, seçim tarihleri, uluslararası ambargo ihtimalleri gibi makro indikatörlerin takibi esastır.
2025–2030 Döneminde Öne Çıkabilecek Temalar ve Ülke ETF Perspektifi
1. Asya’nın Teknolojik Yükselişi
EWT (Tayvan) ve INDA (Hindistan), önümüzdeki 5–10 yılda küresel yarı iletken, yazılım, fintech ve yapay zekâ merkezleri olarak yatırımcıların radarında olacak. Bu ETF’ler teknoloji endeksleri kadar agresif olabilir.
2. Çin’den Üretim Kaymaları = FM Yükselişi
Vietnam, Endonezya, Bangladeş ve Kenya gibi ülkelerin bulunduğu FM, düşük ücretli üretim merkezleri olmaya başladı. 2030’a kadar olan süreçte bu ülkelerdeki ETF’lerin sıçrama yapması olası.
3. Emtia Döngüsü ve Latin Amerika
EWZ, emtia fiyatlarında yükseliş senaryosunun doğrudan kazananı. 2025–2030 arasında yaşanabilecek altyapı ve enerji dönüşümleri (örneğin lityum, nikel, demir) bu ETF’i yukarı taşıyabilir.
4. Afrika’nın Sessiz Geri Dönüşü
EZA gibi ETF’ler şu an düşük görünse de, Afrika’nın altyapı yatırımları, Çin destekli projeleri ve dijital finans yaygınlığı ile toparlanma potansiyeli taşıyor. Ancak bu bir “uzun bekleyiş” stratejisi gerektirir.
5. Türkiye: Riskli Ama Dışarıda Kalınamaz
TUR, belki de en tartışmalı ETF. Ancak olası bir kur ve enflasyon normalleşmesi, sermaye girişi ve yeni reform dalgası gelirse “turnaround story” yaratabilir. Erken pozisyon almayı düşünen yatırımcılar için dikkatle izlenmeli.
Sonuç: Global Portföyün Anahtarı – Ülke ETF’leri ile Stratejik Büyüme
ABD piyasasında işlem gören ülke ETF’leri, sadece bir yatırım aracı değil; aslında bir bakış açısıdır. Bu ürünler sayesinde yatırımcı, coğrafi sınırların ötesinde bir portföy inşa etme imkânı bulur. Hindistan’ın teknoloji merkezlerine, Brezilya’nın emtia zenginliğine, Tayvan’ın yarı iletken gücüne veya Vietnam’ın üretim sıçramasına—hepsine tek bir platformdan erişebilirsiniz.
Ancak bu erişim kolaylığı, yatırım kararlarını basitleştirmek anlamına gelmemelidir. Ülke ETF’leri, bireysel hisse senetlerinden farklı olarak geniş bir makro resme yatırım yapmayı gerektirir. Siyasi istikrar, para politikası, demografi, üretim yapısı, dış ticaret dengesi gibi birçok katmanlı değişkenin birlikte değerlendirilmesi gerekir.
Her ülke kendi iç döngüsünü yaşar. Bazıları reformlarla sıçrama yaparken, bazıları politik hatalarla potansiyelini eritir. Dolayısıyla yatırımcı, ülke ETF’lerine yönelirken “geçici moda”ların değil, kalıcı dinamiklerin izini sürmelidir. Bu yazıda incelediğimiz pozitif ve negatif örnekler, bu bakış açısının neden kritik olduğunu açıkça ortaya koyuyor.
Doğru bir dağılım planı, aktif takip disiplini ve riskleri çeşitlendirme stratejisiyle ülke ETF’leri; yalnızca getiri aracı değil, aynı zamanda yatırımcının küresel ekonomiyle senkronize düşünmesini sağlayan güçlü bir platformdur. Gelecek 10 yıl, üretim zincirlerinin değiştiği, demografi kartlarının yeniden dağıtıldığı ve politik ittifakların şekil değiştirdiği bir dönem olacak. Bu dönüşümde, ülke ETF’leri size yalnızca kazanç değil, perspektif de kazandıracak.
📌 Yasal Uyarı:
Bu içerikte yer alan bilgi, yorum ve değerlendirmeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Burada adı geçen şirketler ve finansal enstrümanlar yalnızca genel bilgilendirme amacıyla sunulmuştur. Her yatırım kararı, bireylerin kendi finansal koşulları ve risk profili doğrultusunda değerlendirilmelidir. Lütfen yatırım yapmadan önce lisanslı bir uzmandan danışmanlık alınız.
📌 Önerilen Araçlar:
Yatırımlarınızı daha sağlam planlamak istiyorsanız, sitemizdeki hesaplama araçlarını mutlaka inceleyin.
📈 Temettü Hesaplama Aracı ile gelecekteki birikiminizi projekte edebilir,
💸 Eurobond Getiri Hesaplayıcısı sayesinde de kupon, vade ve faiz bilgilerine göre net getirinizi görebilirsiniz.
